به گزارش قدس آنلاین مضمون عاشورا در اوج مضامین دینی است و قهرمان‌های آن عالی‌ترین انسان‌های تاریخ‌ هستند. عاشورا حماسه‌ای است که برای همیشه در رگ‌های تاریخ جاری شده و هرچه بیشتر با آن انس می‌گیریم، بیشتر به این جمله شهید آوینی می‌رسیم که: «از باب استعاره نیست اگر عاشورا را قلب تاریخ گفته‌اند.» به نظر می‌آید هرچه از حادثه کربلا و قیام امام حسین (ع) می‌گذرد، پیام عاشورا و فریاد حق‌طلبی با صدای بلندتری در جهان طنین‌انداز می‌شود.

واقعه کربلا باعث ایجاد گونه‌ای خاص از ادبیات شده که به آن ادبیات عاشورایی گفته می‌شود. ادبیات عاشورا ادبیات حق‌طلبی است و سخن گفتن از حق هیچ‌گاه رنگ کهنگی نمی‌گیرد و مرزی نمی‌شناسد.

 این ادبیات پس از واقعه عاشورا با مرثیه‌سرایی در سوگ شهیدان کربلا و سپس گزارش‌ مکتوب واقعه آغاز شد و در قرن‌های بعدی گسترش یافت. بخش عمده ادبیات عاشورایی، اشعار و مرثیه‌هایی است که توسط شاعران مختلف سروده‌ شده‌اند. در ادامه به معرفی 6 کتاب داستانی عاشورایی، یک کتاب غیرداستانی عاشورایی و یک مجموعه می پردازیم. ریشه‌یابی قیام کربلا، تعدد زاویه دید و نوآوری در ساختار و طرح داستان از ویژگی‌های ممتاز این کتاب‌هاست.

آثار داستانی ادبیات عاشورایی

حسین (ع) از زبان حسین (ع)

این کتاب نوشته‌ی محمد محمدیان است که شرح زندگی و زمانه‌ی امام سوم شیعیان از زبان خود امام (ع) را به تصویر می‌کشد. حسین از زبان حسین هشت فصل دارد که همه‌ی زندگی سیدالشهداء(ع) را به صورت گزارشی تاریخی سالم و پاکیزه بیان کرده و ارجاعات آن را در پاورقی‌ها آورده است. دراین کتاب مطالبی مستند و واقعی پیرامون ویژگی‌های شخصیتی امام حسین (ع) و ماجرای کربلا و حرکت ایشان به سمت کربلا و اسارت حضرت زینب(س) و… آمده است.

سقای آب و ادب

سیدمهدی شجاعی در رمان سقای آب و ادب زندگی حضرت ابوالفضل (ع) را با روایتی شاعرانه توصیف می‌کند و در خلال داستان ابعاد جدیدی از شخصیت بزرگوار حضرت عباس(ع) را به تصویر می‌کشد. کتاب سقای آب و ادب حاوی ده فصل به نام شخصیت‌های متفاوت است که هر فرد از زاویه‌ای به حضرت عباس(ع) نگاه می‌کند؛ فصل‌های کتاب عبارت‌اند از عباسِ علی؛ عباسِ ام البنین؛ عباسِ عباس؛ عباسِ سکینه؛ عباسِ مواسات؛ عباسِ زینب؛ عباسِ ادب؛ عباسِ حسین؛ عباسِ فرشتگان؛ عباسِ فاطمه. در این کتاب صحنه‌های احساسی و جمله‌های زیبای عاطفی فراوان است و نمایشی زیبا از ماموم و امام(ع) را به تصویر می‌کشد. متن کتاب روان و ساده است و روضه گون بودن محتوا از ویژگی‌های بارز کتاب است.

 پدر، عشق و پسر

سید مهدی شجاعی در کتاب دیگر خود با نام «پدر، عشق و پسر» سراغ یک زاویه دید متفاوت و خلاقانه برای شرح وقایع عاشورا رفته است. در این کتاب، آخرین ورق‌های تاریخ کربلا را از زبان اسب حضرت علی اکبر (ع) می‌شنویم. این اسب، که عقاب نام دارد، آنچه را در کربلا دیده برای مادر آن حضرت روایت می‌کند. او شاهد لحظات وداع امام حسین (ع) با حضرت علی اکبر(ع) بوده و ارتباط عاشقانه این پدر و پسر را با نهایت احساس توصیف می‌کند، اما به گفته خودش بارها در کوچه‌پس‌کوچه‌های این رابطه گم می‌شود. کتاب «پدر، عشق و پسر» با تکیه بر مستندات تاریخی نوشته شده و نخ تسبیح تمام فصل‌های ده‌گانه آن واقعه عاشوراست.

 کتاب‌های دیگری از جمله «کشتی پهلو گرفته»، «آفتاب در حجاب»، «از دیار حبیب»، «شکوای سبز»، «خدا کند تو بیایی»، «دست دعا، چشم امید» و رمان «کمی دیرتر…» که همگی در حوزه ادبیات مذهبی هستند، جزء آثار پرفروش سید مهدی شجاعی به حساب می‌آیند.

نامیرا

«نامیرا» رمانی با محوریت واقعه‌ی عاشورا و اثر صادق کرمیار است. «نامیرا» روایت چگونگی تغییر و تحول اوضاع کوفه در فاصله‌ی دعوت از امام حسین(ع) تا رسیدن کاروان آن حضرت به نزدیکی کوفه است. اینجاست که فتنه‌ای رخ می‌دهد و در آن همه‌ی عناصر فتنه حضور دارند: رعب و وحشت، ناتوانی در تشخیص حق از باطل، ریزش دوستان و قدرت گرفتن دشمنان.

درونمایه‌ی داستان جریان پیوستن مردی از قبیله‌ی بنی کلب به نام عبدالله بن عمیر به سپاه حسین بن علی(ع) است. عبدالله بن عمیر در جدال میان حق و باطل به یاری امام حسین (ع)در کربلا رفت. نامیرا ماجرای ندای امام زمان (ع)و عکس‌العمل امت را به خوبی به تصویر می‌کشد. نویسنده‌ «نامیرا» را روان و به زبان امروزی نوشته، طوری که مخاطب را به خود جذب می‌کند. نویسنده برای روایت داستان، از سوم شخص مفرد یا همان دانای کل استفاده کرده است.

حماسه‌ی حسینی

حماسه‌ی حسینی یک مجموعه‌ی دوجلدی از مرتضی مطهری است. این کتاب حاوی همه‌ی سخنرانی‌ها و یادداشت‌های او پیرامون عاشورا و واقعه‌ی کربلا و تحریفات تاریخی صورت گرفته‌ی آن است.«حادثه‌ی کربلا برای ما مردم خواهی‌نخواهی یک حادثه‌ی بزرگ اجتماعی است؛ یعنی این حادثه در تربیت ما و در خُلق و خوی ما اثر دارد، حادثه‌ای است که خودبه‌خود، بدون اینکه هیچ قدرتی ما مردم را مجبور کرده باشد، میلیون‌ها نفر و میلیون‌ها ساعت برای شنیدن و استماع قضایای مربوط به آن صرف می‌کنیم.

تنها علاج

کتاب تنها علاج مجموعه‌ای نظام‌مند از نگاهی دوباره و فهمی دگرگونه از کربلا است که در مجموعه آثار عاشورایی به نام زیر خیمه‌ی حسین منعکس شده و در این کتاب به صورت کامل‌تر و جامع‌تر آمده است. سیدعلی‌اصغر علوی این کتاب را نوشته و نشر سدید آن را منتشر کرده است.

اثر غیر داستانی ادبیات عاشورایی

فتح خون

فتح خون اثر مرتضی آوینی است که به تجزیه و تحلیل اتفاقات ماجرای عاشورا می‌پردازد؛ او کتاب را به دو بخش تقسیم کرده و از دو زاویه به واقعه‌ی عاشورا نگریسته است: در بخش نخست، رویدادهای مهمی را که نقشی در شکل‌گیری این حادثه‌ داشته‌اند از نظر می‌گذارند. این وقایع عموماً از سال ۶۰ تا سال ۶۱ هجری است. در این صورت، خواننده نگاهی کلی و جامع از عملکرد شخصیت‌های اثرگذار و دگرگونی وضیعت فردی و اجتماعی آنان در واقعه‌ی کربلا را در دست دارد. آوینی،‌ سپس، با نگاهی عارفانه و شاعرانه ماجراها را تحلیل می‌کند طوری که طرز فکر و دیدگاهش در میان سطور کتاب خودنمایی می کند. وی، با بهره گیری از آیات و احادیث، نمایشی حیرت‌انگیز از فطرت الهی و ذات معنوی انسان را به تصویر می کشد. با این رویکرد، عاشورا فقط رویدادی به‌جامانده از تاریخ نیست، بلکه مضمونی جاری در زندگی هر انسان حقیقت‌طلب و حق‌پرست است. آوینی فتح خون را در محرم سال ۱۳۶۶ نوشت و دو فصل ششم و نهم آن را تحت عناوین «ناشئه‌اللیل» و «سیارۀ رنج» نگاشت و برای چاپ به ماهنامه‌ی سوره و کتاب مقاومت سپرد.

مجموعه کتاب‌های کآشوب

مجموعه کتاب‌های کآشوب، خرده‌روایت‌های حقیقی و مستندی از زندگی آدم‌های امروزی و عادی شهر را در برمی‌گیرند که نسبت آن‌ها را با واقعه عاشورا شرح می‌دهد. این سه‌گانه‌ی جذاب با سه اثر به نام‌های «کآشوب»، «رستخیز» و «زان تشنگان» منتشر شده است که مخاطب را با خود به دل تجربه‌های ساده، واقعی و عمیق در مواجهه با روز عاشورا و ماه محرم می‌برد.

حامد آقاجانی، اعظم ایرانشاهی، سیداحمد بطحایی، زهره ترابی، معصومه توکلی، علی جعفرآبادی، مریم‌السادات حسینی‌سیرت، احسان حسینی‌نسب، احسان رضایی،آرش سالاری، محبوبه سربی، هادی سهل‌آبادی، مهدی شادمانی، علی غبیشاوی، سیدحمیدرضا قادری، مرتضی کاردر، یاسر مالی، محمدحسین محمدی، حمید محمدی، نفیسـه مرشدزاده، محسن‌ حسام مظاهری نویسندگان مجموعه کتاب‌های هستند.